Endüstri Devrimi:Endüstri Devrimi 18. yüzyılın ikinci yarısında İngiltere’de başlamış ve 19. yüzyıl boyunca Avrupa’nın diğer kesimlerine de yayılmıştır.Ancak bunun öncesinde coğrafi keşifler ve sömürgecilik faliyetlerini de görmek gerekmektedir. Bunun da kökü 1450’ye dayanan Merkantilist akımını doğurduğu görülmektedir.
Merkantalist akım altın ve gümüş birikimini zenginlik olarak değerlendirmektedir. Değerli madenlerin devletin elinde bulundurulmasını, nüfus artışını, hammadde dışında ithalatın yapılmaması ve sömürgeci faaliyetlerini savunmakatdır.
Fizyokratlar: 18. yüzyılın iktisadi düşüncesi olup, Merkantilizme tepki olarak doğmuştur. Bu dönemde Quesnay’in, Ekonomik Tabloadlı kitabı önemlidir.
Tek verimli faaliyet alanı topraktır. Endüstri ve ticaret net hasıla artışı yaratmaz. Hasıla artışını tarımsal üretim sağlar. Mülkiyetçilik, bireyselcilik ve özgürlük önemlidir. Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler doktrini bu döneme aittir. Kapitalizmin alt yapısı hazırlanmıştır.
Sosyalizm: Endüstri devriminin yarattığı kapitalist düzene karşı geliştirilmiş bir akımdır. Kökleri çok eskilere dayanmakla beraber bir doktrin olarak doğuşu endüstridevrimi sonrasıdır. Önemli iki ayağı özel mülkiyetinin karşısında olmak ve serbest rekabetçi piyasanın reddetmek.
19. yüzyılın başlarından itibaren Robert Owen (1771-1858) , C. Fourier (1772-1837), Louis Blanc (1811-1886) gibi fikir ve aksiyon adamları tarafından ortaya atılan sosyalist fikirler kısa bir sürede sosyalist hareketlerin meydana çıkmasına yol açmıştır.
Sosyalizm Türleri:
1-Ütopik Sosyalizm: Mükemmel bir dünya yaratmak amacıyla ortaya atılmışlardır. Bunlar Thomas More, J. C. L. Simond de Sismondi (1773-1842), Comte H. de Saint (1760-1825), Robert Owen , Charles Fourier, Pierre J. Proudion gibi düşünürler bu akımın temsilcileridir.
2-İhtilalci Sosyalizm:1848’de K. Marks ve Engels’in Komünist Beyannamesi ile başlar. Beyannamede bütün dünya işçileri birleşmeye çağrılıyor ve birleşen işçilerin ihtilal yolu ile kapitalist düşünceye son vermeleri isteniyordu. 1864’te I.İşçi (Komünist) Enternasyoneli, 1880’de II. Enternasyoneli kuruldu.
K. Marks, diyalektiği materyalizme uyarlamıştır. Artık değerden yola çıkarak, kapitali hedef alır. Sosyalizm için kapitalizmin şart olduğu, ancak bunun proleterya diktatörlüğüne geçeceğinden bahseder. K. Marks’ın tarihi maddeci yorumu ilkel komünizm, kölelik çağı, feodal dönem, kapitalizm ve sosyalizm olarak değerlendirilmiştir. Aynı zamanda K. Marks, Bilimsel Sosyalizm’in kurucusu olarak kabul edilmektedir.
1917’de Lenin, Maksizmi Rusya’da hayata geçirmiş ve bu sisteme 1991 yılına kadar fiili olarak devam etmiştir. Çin, Kore, Küba ve Vietnam gibi ülkeler SSCB’den bu rejimi ithal etmiştir. Bunun dışında çok sayıda 3. Dünya ülkesi tarafından da bu sistem ithal edilmiştir.SSCB’nin dağılmasıyla siyasi olarak sosyalizm gücünü önemli ölçüde yitirmiştir.
3-Demokratik Sosyalizm:Mevcut sistemi şiddet kullanarak, ihtilalci veya antidemokratik yollarla ortadan kaldırılmasına çalışmamaktadır. İhtilâlci sosyalistlerin ayaklanma ve sivil darbe yoluyla sosyalizme ulaşması yerine, demokratik sosyalistler iktidarı meşru araçlarla ve seçim yolu ile ele geçirmeye ve aynı yöntemle sosyal meseleleri halletmeyi savunur.
